Linke Glosse
-a¶ que notatur ff. de pub. iud. l. accusatore § ad crimen
-b¶ permittit in duobus casibus in criminalibus causis intervenire posse procuratem
-c¶ ff. de pu. iudic. l. penult. § ad crimen
-d¶ hoc etiam conceditur pupillis, ut infra de rest. l. minorum iura.
-e¶ in hoc privilegium est coniugate, quod causa non esset quilibet constitueret procuratorem, et ita non esset privilegium, ut ff. ad munic. l. i.et ff. de condict. instit. l. verbaet del. i. l. si quando, et C. de thesau. l. i. quod ut notavimus s. de exor. et pp. iudi. l.i.
-f¶ aliud erat olim iure veteri, quam est hodie iure novo, ut ff. de pu. iudi. l. penult. § ad crimen et an. per alium cause ap. redi. pos. l. i. et hic non enim poterat aliquis procurari in causa criminali, nec in agendo, nec in defendendo nisi allegaret causas absentie et non causas cause ut ff. de procur. l. servum § publice. Sed *que* est ratio quero, quare in causa criminali procurator non intervenit? Respondeo procururator, si interveniret comdepnaretur ipse, ut ff. de neg. gest. l. liberto vel amico, unde si condepnaretur in criminalibus causis procurator duo inconvenientia sequerentur et quod persona puniretur que non deliquid et quod illud quod amitteret numquam posset petere *accusator* mandati contraria, licet in civilibus possit, fallit hic ut l. presenti et est speciale, quod in criminalibus possit procurator intervenire, repete ut hic et infra de resti. l. minorum iura. Item nota quod in criminali causa a procuratore, qui intervenit exigitur speciale mandatum, ut hic et ff. de procur. l. non solum § ultimo.
Haupttext
De procuratoribus universitatum et mulierum coniugatorum.
Generalia iura condentes tam in causis, que contra singulares personas, quam in hiis, que contra universitates moventur interdum, nostre celsitudinis studium excitamus. In criminalibus igitur causis et capitalibus accusationibus, quas [27r] contra universitates locorum a privatis personis vel ab universitatibus contra universitates alias vel privatas personas moveri contingit, altercationem iurisperitorum in perpetuum decidentes syndicos quemadmodum in civilibus causis permittimus et precipimus etiam ordinari, iuris -a civilis rigore in perpetuum quiescente, quod in publicis iudiciis procuratorem -b frustra intervenire -c debere prescripsit. Nam difficultate et impossibilitate quadam interveniente, dum universitas tota per se sine ingenti periculo convenire vel conveniri non possit, de necessitate oporteret inferri, quod maleficia contra ipsam vel ab ipsa commissa impunita manerent, quod nec honori nostro nec subiectorum nostrorum commodis dignoscitur expedire. Huius etiam nostre humanitatis gratiam ad mulieres coniugatas extendimus -d , ut in criminalibus et capitalibus -e causis per maritos et alios, quos voluerint, procuratores legitimos et sufficienter instructos -f , si hoc elegerint, valeant in iudiciis comparere sive ipse accusent suam vel suorum iniuriam prosequentes sive ab aliis accusentur. Sententia tamen in criminalibus causis tam in presenti quam in casu prescripto contra ipsas principales personas effectum debitum sortiatur.