Linke Glosse
-a ¶ Puniturrur puniuntur possessores locorum in quorum territoriis homicidia clam(destina) committuntur.
-b ¶ Nota: hic in delictis lucidas debere esse probationes. .
-c ¶ Quid sit autem territorium, legitur ff. de ver[orum] et rer. sig. l. pupillus § territorium.
-d¶ Ergo sive ordinaria, ut que fit ab aliquo accusante, ut C. de edendo, l. qui accusare, et de probt(ionibus) l. sciant; sive extraordinaria, ut per inquisitionem inquisitionem etiam nomine deferente, ut supra de hereti. et pa., l.i. ibi etiam nemine deferente, ubi subiungitur, sciant et alios, et cetera, sive igitur probentur auctores criminis ab accusante sive ab universitate se deferente: universitas liberatur, et hoc indicat verbum, quilibet, quod hic ponitur, quid significat omnie spem probationis, sive investigationis: ar(g). ad hoc ff. de hered(ibus) insti(tuendis) l. hoc articulo, ff. de l(egatis) l. ii l. si pluribus, I respondeoet quia non possunt probari, agendo, possunt etiam probari excipiendo, ff. de iure iur., nam et postea(=posteaquam), § si minor, ff. ex quibus causis maior., l. si is cuius rem, ff. de doli except. l. pur(e) ¶ ult. C. de exep. l. licet, ff. de inofficioso test. l. contra veterani . § Si filius. Quid autem si dicat aliquis velle aliquem accusare et probare, sed differat? Respondeo, iudex potest ei prefigere certum tempus, intra quod accuset et probet et ultr(a): non audiet eum, argumento c. de ingenuis (et) ma(numissis), l.i. defamari, et de remiss. pig(nor). l. si eo. videtur ergo cogi agere, et ita est contra C. [ut] nemo invitus l.i. Sed dic quod non cogitur, sed si non agat, ammittit ius suum: et pretor denegat ei. iurisdictionem, sic. C. qui accusare non possunt, l. si ea, ff. de [rebus] auctoritate iudic. possi. l. si servus, ff. ex quibus ca(u). ma(io). l. Sed si per pretorem, § sed si dum, elapso igitur tempore a iudice prefinito, nullo accusante et probante exiget. c(entum) Augustales: quia non debet pati aliquid in fraudem, nec remisere(=remittere) penas, ut infra de exor. prepa. l. contingit , et l. sponte, et de officio magistrorum camer. et baiu. l. puritatem. .
-e¶ Accusentur et convincantur l. indicasse hoc enim est arguere ut ff. de verbo sig(nificatione) l. indicasse et melius est C. de transact. l. sub pretextu. .
-f ¶ Quidam exponunt arguatur, i. accusatur, ut ff. ad l. iul. rep. l. ii [ff.] de lib. causa l. ordinaria § si is, et sic communiter consuevit exponi littera ista. Et per istam expositionem consuevit fieri fraus fisco, quare ut dicta fraus, posset exponi eviretur arguatur, i(dest) convincatur, ut C. man. l. si maritus, et C. de accus(atonibus) l. siquis homicidii, et ff. de v(erb). signi. l. indicasse, et optime ff. nau. casta l. licet § penultimo . Prima tamen opinio magis observatur, et maiori nititur equitate: et maxime quia tantum debet facere absolutio, quantum condepnatio (=condemnatio) cum solutione, ut ff. de excep. excep. rei iudi. l. si quis cum in(!) totum. *I(dest)* § planum, nam cum verbum arguatur sit dubium, standum est interpretationi consuetudinis, quae est optima legum interprex(=interpres). Maxime cum ista constitutio sit odiosa, quae punit alium ex delicto alterius: et ideo restrigenda [est]. Sservatur tamen primum intellectum, ut quis accusatur de homicidio per aliquem de populo, vel per submissum ab universitate, qui non prosequitur tantum per posteri dolore, quasi in fraudem fecerit. Secus si accuset proximior occisi, qui non presumitur in prosecutione proprie vindicte colludere. Ar. C. de fal. l.i. et Kein Infoff. de car. edic. l. i. al. (alias) ii in fi. .
-g
-h¶ Nota: super asconsis (=absconsis) et furtivis homicidiis inquisitionem debere fieri diligentem.
SL: vermerken, dass diese Glosse jetzt wieder auf fol. 7v "einschert"-i¶ Infra de probationis insti., l. monomachiam.
SL. man sollte vermerken, dass diese Glosse sich jetzt wieder ein folio zurück, auf fol. 7vb befindet-k¶ Probatur ex hac lege, quid ex inquisitione facta ad plenam probationem, si pleno (= plene) non proberet per eam: indicia tamen assumuntur ex ea et ad hoc conconcordat (=concordat), quod est ff. de quaestionibus l. maritus, alias autem aliter dicimus, ut infra de probat. instru. l. monamachiam, et hoc ideo contigit, quia hic nemo accusabatur, unde si per inquisitionem plene facinus non probatur, nec pugnae locus esse poterat, nec alicui ordinariae probationi: quod in criminibus regulariter sine accusatore non procederitur (=proceditur): quod dic. ut in summa C. qui accusare non po(ssunt)inprimis (=imprimis) . Cessante igitur ordinario auxilio: extraordinarium locum habet, ut Kein Infoff. de minori [l.] in cause contrarie in primo respondeo scilicet, ut pproveniatur ad tormenta per inditia ex inquisitione assumpta, quod fieri non potest accusatione sollepniter (= solemniter) de morte absconsa contra aliquem ordinata: tunc enim [si = correzione a margine] per inquisitionem plene facinus non probatur: ex inquisitione nullum accatori (= actori) praeiuditium (= praeiudicium) generatur, ut praeallegta l. monomachiam, ergo non accusato, ut ff. de reg. iur. l. non debet actori. Ergo non torquetur reus, quia sic maximum preiudicium esset sibi, ut ff. de penis l. in servorum .
-l¶ Nota contra viles personas et leves ad tormenta descendi posse, et si sunt indicia de crimine fateantur.
Haupttext
De homicidiis clam commissis et qualiter investigentur.
Si dampna clandestina -a patientibus, quorum actores per probationes -b dilucidas inveniri non possunt, imperialis provisionis remedio merito subvenimus, ut universaliter per possessores locorum, in quorum territoriis -c huiusmodi scelera sunt commissa, eorum indempnitatibus consulatur, multo fortius illos expertes providentia nostra relinquere credimus indignum, quorum patres aut filii, cognati denique vel affines in locis aliquibus per homicidia perimuntur occulta, cum tam horribilis sceleris patratores investigatione -d qualibet, quamvis exactissima, nequeunt reperiri. Presenti igitur saluberrima constitutione sancimus, ut, si quando huiusmodi maleficia in quorumcumque locorum territoriis, quod abhominamur, contigerit in posterum perpetrari nec ipsorum commissor appareat, ita quod nullus de tali facinore ab hiis, qui defuncto attinuerunt, vel a quolibet de populo -e arguatur -f , quo casu dive constitutionis -g nostre super furtivis et absconsis homicidiis edite statuta servamus, tunc inquisitionem de predicto facinore fieri volumus diligentem -h , per quam si aliquid certum probabitur, iuxta probata SL: vermerken, dass diese Glosse jetzt wieder auf fol. 7v "einschert" inquisitionis eiusdem procedendum esse censemus. Quod si ex inquisitione ipsa leves persone alique de homicidio ipso notentur, licet per eam contra ipsos non probetur ad plenum SL. man sollte vermerken, dass diese Glosse sich jetzt wieder ein folio zurück, auf fol. 7vb befindet , ad tormenta personarum ipsarum levium et vilium -l postremo decernimus descendendum SL. aber wieder auf fol. 7vb . Per que omnia si de delicto constare non poterit, quod confiteri per nimiam forsan et solitam potentiam tormentorum intrepidi, quibus ingeruntur tormenta, non velint, vel si ob ipsorum impotentiam, prout accidere novimus in plerisque, ultra modum timidi fateantur nec in confessione perdurent soluti tormentis, que tamen non timeant iterari, tunc illius loci, in quo maleficium huiusmodi commissum esse dignoscitur, possessores, si quidem Christianus fuerit, qui reperitur occisus .b. , centum augustalium .c. multa feriendos esse censemus. Si vero Iudeus aut Saracenus sit, in quibus, prout certo perpendimus, Christianorum persecutio nimis abundat ad presens, quinquaginta augustalibus predictorum locorum incolas .d. nostro erario .e. applicandis dampnandos esse censemus. Quem post inquisitionis et probationis ordinem et tormenta etiam ultimo facienda in aliis dampnis clandestinis et nocturnis servari mandamus. Quod si constet universitatem eandem occultare velle forsitan huiusmodi scelerum commissores nec ipsos velle officialibus nostris querentibus exhibere, penam universitati ipsi pro qualitate locorum et commissi sceleris imponendam nostro iudicio reservamus.
Rechte Glosse
SL. aber wieder auf fol. 7vb.a. ¶ Hoc verum est nisi persone, quibus sunt ingerenda tormenta sunt minores XIIII annorum, quo casu quaestio habenda non est, ut ff. de questionibus l. minore et l. ex libero. Item si persone torquantur qui possunt torqueri questioni fides non semper est habenda, ut in hac. l. sequitur, ff. e. ti. l. i. § quaestioniet Kein Info§ preter ea, et § sed ca. quia impuberes solent ferula cedi ad inquirendum non ad puniendum, ut ff. ad sil. l.i. § impuberes impuberi et § excipiuntur excusantur .
.b.¶ Quid si aliquid (= aliquis) percussiatur (= percuriatur?) occulte, et postea moriatur ex illo vulnere? Videtur idem, ac si tunc fuisset occisum, ut ff. ad l. Acquil. l. huic scripture § i et l. ait lex. Sed tamen constitutio ista videtur velle, quod ad hoc, ut habeat locum ista constitutio, debet inveniri occisus. Si enim aliud voluisset lex ista, aliud dixisset, ut Kein InfoC. de caduc. toll. ¶ penl. .
.c.¶ Nota compositionem hominis occisi absconce.
.d.¶ Nota: puniri eos qui non delinquerunt, ut hic et s.e. t. l. Fr (= Fredericus?).
.e.¶ Nota: erarium, ut hic et s. de defen. in posterum et de ex or. et de [exordiis] p(raeparatoriis) iudic(iorum). l. penam . .