II.5 [II. 9]
Linke Glosse
Haupttext
De patribus non cogendis ob culpam filiorum.

Ob filiorum culpas innocentes patres arceri non tam iniustum quam impium reputantes presentis nostre pietatis decreto decernimus patrem .a. superstitem ex delicto filii in nullo prorsus affligi .b. vel puniri .c. debere. Mortuo .d. vero patre, si liberos alios preter foriudicatum non habeat, bona, que ei ex successione patris mortui deferri deberent, fisci nostri iuribus vendicentur. Si autem liberos alios habeat, si quidem res tales sint, que dividi possint, hereditarie vel feudales, in parte contingente foriudicatum pro numero liberorum fiscus noster succedat. Si quidem fratrem vel sororem denique in capillo non habeat, in bonis .e. ipsis fiscum nostrum esse decernimus successorem .f. , omnibus, que super criminibus maiestatis .g. veteres iuris auctores tam contra ipsos reos quam successores eorum specialiter induxerunt, in suo robore duraturis.

Rechte Glosse

.a.¶ nota patrem ex delicto filii non teneri, ut hic et ff. de iudicis l. tam ex contractibus insti. de ob. que ex quasi delic. nas. § si filiuset est r(ati)o. pena enim suos tenet auctores nec ulterius progreditur quominus reperitur delictum, ut C. de penis l. sancimus


.b.¶ quod hic dicit affligi vel puniri sic intelligas, affligi per accusationem, puniri per sententiam. Sicut enim filius pro patre suo non conveniretur, nisi solitis modis, si pro eo intercesserit, vel ei successerit, sive sit pater fa(milias) sive sit in potestate constitus ut C. ne filius pro pa. l. contra et ff. de mino. l. iii. et ii. nec ex eo movemur. Excipitur in casu, si propter primi pil(ari) causam: nam ibi etiam si liberi non extiterint, heredes conveniuntur ex persona patris, ut C. de primipi. l. ult. lib. xii.. Ita ne pater pro filio emancipato vel libertus pro patrono conveniatur, nisi solitis, ut dictum est, modis. Si autem aliquem ex predictis, vel si omnino extraneum aliquis pro alio vi exegerit vel etiam rem aliquem, ut pignus habiturus, acceperit, hoc est quod dicit lex secundum formam pignorationis exegerit id ipsum quicquid sit in quadruplum *in.* passo reddet, nec non actione, pro qua talia presumit, cadat ut in aut. ut non fiant pig. coll. v. Si vero filius sit in potestate et ex contractu quidem convenitur, pater solitis modis, vel tributoria vel de peculio vel quod iussu vel de in rem verso, que omnia dic, ut in summa ne fili. pro pa. et in summa, quod cum eo, qui in alie. pot. . Ex delicto vero pater pro filio non convenitur sed ipse filiusfamilias convenitur vel accusatur, ut hic et ff. de noxal. l. noxali. et l. quot(ies), et l. si condepnatus, quod dic, ut in summa de noxal. § instituuntur, aut. pro noxal., et in summa de accusat. § servus et in fi. . Nec obstat quod legitur ut in iure lon(gobardo) de non sue rei ven. l. quicumque, ibi enim non tenebatur pater defendere filium tamquam filium, sed tamquam tutor legitimus eius tutor, ut insti. de leg. pat. tu., quod ex eo apparet, quod dicitur ibi contractum celebratum fuisse inter patrem et filium, qui non valet nisi filius esset emancipatus, ut ff. de contra. emp. l. inter patrem, et C. de probat. l. sive possidetis. Item quia post mortem patris dicit admittendum legitimum propinquum, propinquum qui iuste ei tutor esse videtur. G[uisandus de Rubo]


.c.¶ licet pater non conveniatur neque teneatur nomine filii, nisi, ut hic notum est: si tamen filiusfamilias civiliter conveniatur, concipitur libellus nomine filii, et respondebit pater, ut C. de bo. ma. l. ii. In adventicia tamen hereditate filiofamilias delata tribus modis sit distinctio, scilicet, an pater et filius consentiant, an tantum filius, an tantum pater, ut C. *que bo(nis) que li(ber)* l. ult. In hiis, qui sunt sub tutela vel cura, distingue, ut maior infante possit, vel ipse conveniri auctoritate tutoris vel curatoris, nisi sit absens vel ipse tutor vel curator. Quando vero est minor infante, tutor tantum, ut ff. de admini. tu. l. i. G[uisandus de Rubo]


.d.¶ nota bonorum successio nemini defferri et alium succedere.


.e.¶ scilicet foriudicatus, qui debebat succedere patri suo defuncto, qui si habet fratrem, fiscus admittatur ad bona patris illius, qui fuerat foriudicatus pro numero liberorum, ut s(upra) posuit. Si vero non habet fratrem, vel sororem in capillo, nec etiam supersint alii, qui numerantur s(upra) e. l. foriudicatorum, et l. si quando, tunc fiscus vocatur in totum, ut hic, et s(upra) e(od). l. i.. De sorore in capillo non immo ponitur, quia succedat patri cum fratre, frater enim excludit sororem a successione communis patris, ut in iur. lo(n.) de suc(cessione), l. i. lu. p. si quis longobardus sine filiis, et i(fra) de succes. in feu. l. tercia. Sed immo, quia filia in causa dotanda erat de bonis patris a fratre, ut Kein Infoff. de admi(nistratione) tu(torum), l. cum plures § cum tutor; et i(fra) de suc(ces). in feu. l. p(enu)lt. et ult.; et de feu. et re. feu. l. fratribus. Et immo fiscus non vocatur in totum sorore in capillo superstite, sed tantum minus habebit de bonis, quantum soror debet habere in dotem pro modo facultatum, et secundum paragium, ut ff. de iur. dot. l. sive generali, et l. cum post. § gener, et i(nfra) de suc(ces). in feu. l. iii. Cum enim bona perveniunt ad fiscum ex delicto cum honere suo transeunt, ut in iur. lon. de his qui ad pala. veni. con. l. si cuiuscumque hominis proprietas. G[uisandus de Rubo]


.f.¶ nota vivum pro mortuo haberi. Item vivo succedi, ut hic et s. l. iii , et l. foriudicatorum, et insti. de societ. § publicatione


.g.C. ad l. iul. ma. l. iiii et ult. et ff. e. t. l. an. penult. et l. g. ult.


Textkritischer Apparat