Linke Glosse
-c. Nota qualiter pena imponitur contra contemptorem defense et per quos testes probatur defensa inposita et conte[m]pta. .
-d¶ Sed quid si factus sit insultus excogitatus cum armis spreta defensa? Videtur de utroque debeat condepnari, et de insultu, et de defensa contempta, nam pro insultu excogitato inponitur pena corporalis, ut i. de off. iusti l. ergo de utrunque puniatur, ut indicat littera ista, quas penas utpote corporales, et tamen videtur innuere, hoc quod utrumque puniatur quod satis est. Si est tale delictum conmissum spreta defensa, quod esset corporaliter punie(ndus). Credo tamen contra nisi percussio, vel homicidium ex illo insulto fuerit secutum: nam licet insultus cogitatus puniatur corporaliter, ut est dictum, tamen hoc sufficit nisi saltim (=saltem) percussio interveniat ut hic. .
-eut s.e. l. siquis et l. terminum
-fRatio est in promptu, quare aliud hic, ubi ex delicto imponitur pena corporalis, non minuitur vel novatur pena pecuniaria, quae infligitur ex defensa, nec e contrario (*e converso?*), quam in superiori casu, ubi) propter delictum pecuniaria pena est *pranda(probanda?)*, quia in duabus penis pecuniariis posset obicii non esse exigendum propter defensam, nisi quantum plus esset in ea, quam in pena delicti, ut ff. vi bo. rap. l.i. et ff. de rei ve(ndicatione) l. non solum et quam si malit. Quasi quadam conpensatione facta ac inter penam pecuniariam et corporalem non potest hec competenter dici, ut probatur hic per ea, quae notantur in contrariorum solutione, ff. sol. matrim. l. viro . [Unde] posset tamen dici videri transactum de pecuniariam propter corporalem penam, ut ff. de hiis qui no. infa(mia) quid ergo § pena gravior. Sed aliud quando augetur vel immutatur a iudice pena, vel aliud quando lex statuit aliquid, expressit, ut hic.
-gSed quid si factus sit insultus excogitatus cum armis spreta defensa? Videtur de utroque debeat condepnari, et de insultu, et de defensa contempta, nam pro insultu excogitato inponitur pena corporalis, ut i. de offo. mag. iusti l.i. § ergo de utroque puniatur, ut indicat litera ista, quas penas utpote corporales, et c[etera], nam videtur ---- innuere, quod utrumque puniatur quod satis est. Si est tale delictum ---- conmissum spreta defensa, quod esset corporaliter punie(ndus). Deputo contra -------- nisi percussio, vel homicidium ex illo insulto fuerit sibi secutum: nam licet insultus puniatur corporaliter, ut est dictum hoc tamen non sufficit nisi saltim (=saltem) percussio interveniat ut hic. Item istos duos casus exponit ista constitutio a regula, posita s. in eadem constitit, quae est, ut spreta defensa, pena tantum ex defensa petatur, ergo in aliis remaneat firma, et non perdit officium suum, ut ff. de regulis iuris l.i. .
Haupttext
De defensis impositis et contemptis et de pena contempnentium ipsas.
Si quis in posterum nostri nominis invocatione contempta post defensam eidem impositam -c. sub quacumque quantitate vel forma per personas publicas vel privatas in rebus violentiam vel in personis eorum iniuriam , a quibus vel pro quibus prohibitio fuerit indicta, per testes non pauciores .a. tribus fide dignos et omni exceptione .b. maiores .c. ac aliis legitimis argumentis probabitur commisisse, si quidem cum armis hoc fecerit, in tertia parte bonorum suorum .d. omnium puniatur, licet ex parte nostra nulla etiam quantitate adiecta defensa oo- simpliciter imponatur, si vero sine armis, in quarta parte bonorum predictorum contemptorem dampnandum esse sancimus. De quibus camerarios et baiulos locorum, cum ipsi defensas indicunt, in bonis tantum mobilibus sexagesimam lucrari censemus, reliquis partium predictarum mobilium et immobilium nostro erario applicandis. Illud etiam apertissime diffinimus, ut, si quando tres testes aut plures ad probandam defensam impositam et contemptam fuerint ab imponente producti, contra ipsorum dicta, videlicet quod res aliter se habuerit, per testes contrarios probari .e. non possit. Nam aut testes, per quos defensa imposita et contempta probatur, erunt probate fidei et opinionis electe, et tunc promptum est ipsorum testimonio stari debere; aut pars ipsorum personas .f. excipere posse confidit, quo casu parti obiectiones contra personas predictorum testium non negamus. Defensiones rei iudicate, pacti conventi .g. et similes, que non directo contra dicta ipsorum testium opponuntur, quod falsum videlicet deposuisse dicantur, parti, que ipsas obiecerit, reservamus. Ut tamen questiones ipsorum, per quorum impositionem, si contra factum fuerit, ius est nostre curie acquisitum, per imponentes easdem [5va] privata conventione remitti -a non possint, immo imponentibus ipsas specialiter iniungimus et expresse, ut exactionem magistro iustitiario vel iustitiariis debeant nuntiare. Penas preterea, que super aggressuris, violentiis et iniuriis per leges veteres vel constitutiones divorum parentum nostrorum inducte noscuntur, si predicta precedente defensa commissa probentur, per penas presenti sanctione statutas in posterum volumus esse novatas, ut eis sublatis -b pena tantum ex defensa petatur, excepto si aliquis cum armis percusserit vel occiderit -c , quas penas -d , utpote corporales, premissa beatitudinis nostre constitutione -e sancitas non volumus minorare -f , sed per defense impositionem in tertia vel quarta -g parte bonorum, prout superius est expressum, augeri. Iudeis autem et Saracenis etiam et pro eis aliis, officialibus scilicet, in prescriptis casibus imponendi defensas concedimus facultatem, quos non propterea, quia Iudei vel Saracenis sunt, arceri volumus innocentes. Prenominatas autem quartam et tertiam partem per magistrum iustitiarium et iustitiarios nostros sic instanter absque alicuius dissimulationis vitio volumus profligari et eisdem ab imponentibus nuntiari. Quod si ipsos in exigendis eisdem aut imponentes in denuntiandis invenerimus desides aut remissos, quicquid aliquibus gratiose dimiserint, de bonis eorum procul dubio exigemus. Officiales enim, qui scelera reperta non vindicant, tegere ut conscii .a. , criminosa festinant.
Rechte Glosse
.a.nota: defensam esse probandam per testes non potiores tribus fide dignos et omni exceptione maiores
.b.legitima s(cilicet) que per leges testes repellat. Alioquin contra: cum edictum de testibus sit prohibitorium, ut i. de exor. et praep. iudic. i. questionem et ff. de testibus l. i.
.c.idem de testibus qui instrumento prescribunt, ut i. de fide et auc. instrumentorum. Idem in probatione debiti, ut i. de exor. et praep. iiudic. l. questionem. Idem in deposito ut i. de probat. instru. l. in (=de) causa.
.d.sed quero, an aliquis uxorem habens, si damnatus fuerit ex defensa in tertia, vel quarta parte omnium bonorum suorum eius uxorem rationes suas dotes si donationes propter nuptias, quartam, atque de daria salvas et integras habere possit? Respondeo, quod sic, ut i[nfra] de pena contuma. l. penam C. de bo. proscript. seu dam. l. si quis posthanc, et aut. ibidem signato cum bona dampnatorum.
oo-sed ego quero an defensa potest inponi conditionaliter in hunc modum 'ego prohibeo te si possum de iur(e) vel si tibi non licet hic facere? Respondeo: quod non ar. l. ff. de dap. in fec. l. si proprietarius § ult. et in hoc omnes iuris periti magne inperial. cur. convenerunt.
.f.nota: casum in quo probatur contram personam et non contra dicta
.g.facti cum curia in dubio, ut C. de tra(n)sact. praeses. ex pacto enim inito cum privato exceptio contra curiam non ddaretur ut statim ponit et probatur ff. de pact. l. iuris ge[ntium] § si paciscar ne operis, vel facti cum parte, puta quia debitor pactus est cum creditore, ut liceat sibi sua auctoritate possessorem pignoris ingredi, ut C. de pigno. l. iii et de pigno. act(ione) l. pignoris et Kein Infoi[nfra] e. l. ult.
.a.consonat hoc C. de commic. et contrah. l. ii. i. fi. et illud culpam quippe facientis habet, qui cum possit *cotipe (corrigere/corripere?)* negligit emendare, scriptum est quippe, non solum qui faciunt, sed etiam qui consenserunt, participes nuncupantur, et libat domino propterea qui afflictis pellit adversa. Et negligere cum possit pertubare per versa nichil est aliud quam favorem. Nec caret scrupulo malignitatis occulte, qui manifeste facinore desinit obviare, et probat odisse celera, qui condepnat exrantes (=errantes), nec reliquid (= reliquit) sibi locum deviandi, qui non percepit excedenti. Et primus innocentie gradus est odisse nefanda, et latum pandet de litigantibus additum (=aditum) cum coniungit cum pravitate consensus. Et nichil prodest non puniri primo, qui puniendus est de alieno peccato, ut LXXXVI c. culpam. .