Linke Glosse
Haupttext
Qualiter iudex procedere debeat in causa homagii.
Probationum defectum in causis, quas super homagiis moveri contingit, competenti munimine fulcientes statuimus, ut, si quando fuerit aliquis ab aliquo de homagio impetitus, ipse autem hominem nostrum immediate .a. se esse contendat, si quidem per privilegia .b. predecessorum nostrorum aut nostra vel alia legitima instrumenta .c. sive per testes fide dignos et omni exceptione maiores, qui forte concessioni interfuerint, probari possit .d. , qualiter petitor aut antecessores sui hominis petiti dominium vel predecessorum suorum .e. adepti fuissent, si nullas exceptiones conventus opponat et probet .f. , per quas possit se ab eius dominio liberare .g., pro actore iudex competens ferre sententiam non moretur. Quod si legitime probationes .h. de dominio .i. haberi non possint, sufficiat petitori .k. probare, quod homo .l. petitus temporibus regum, predecessorum nostrorum, predecessoribus suis vel sibi fidelitatis et homagii prestiterit sacramentum et quod ut vassallus ei servierit in omnibus et per eum in curia sua de persona conventus iustitiam fecerit conquerentibus et quod predictorum regum tempore usque ad ea tempora, in quibus de homagio retulit questionem, terram ab actore tenuerit, ne alias recommendatus .m. presumatur potius quam vassallus. Que omnia in militibus et baronibus de vassallagio .n. conventis volumus observari. Predictis autem omnibus vel aliquo predictorum cessantibus conventus immediate maiestatis nostre communi dominio relinquatur. In omnibus autem predictis libertatis favorem ac interpretationem benignam pro libertate in dubiis faciendam, prout veteribus .o. legibus est inductum, in [36r] tegre reservamus.
Rechte Glosse
.a.¶ ergo negabat se esse hominem petitoris, quod iter et probatur ex eo ipso , quod infra dicit, petitorem probasse, ergo facta erat contestatio litis per negationem: aliter enim *probatio* non haberet locum, quod dic ut in summa de testi(bus) § producuntur autem testes; licet autem negaverit reus et probaverit actor: potest tamen reus exceptionem ponere, ut hic dicit. Et ex hoc forte potest dici correcta consuetudo tranensium, que non permittebat negantem confiteri, et excipere, et concordat iuri lon(gobar). qualiter quis se defendere debeat [l.] si pro quamcunque causa.
.b.¶ Scilicet confirmata post curiam capuanam, ut s. e. t. l. concessiones.
.c.¶ emptionalia scilicet publica autentica, ut i. de iur. rerum regal. l. si dubitatio con. de
.d.¶ ut C. de testi. l. testium lon. de rebus emptis a conduc. ca. l. i. videtur iii. questione viiii c. testes Kein Infov. q. ii c. iii et ult.
.e.¶ nota: filius vallimei vasallus est meus, ut hic etc., de agri. et cens. l. diffinimus inmo et si sim quasi possessione patris tantum, filius non potest sibi prescribere libertatem, quasi videatur servire per patrem, cuius corporis dicitur pars esse, ut C. de agric. et cens. l. cum satis, in fi.
.f.¶ qui excipit actorem exceptio(n)is , quas ponit probare debet, ut hic et ff. de rei un. l. officium aut. cum multis similibus.
.g.¶ ergo publicata erant dicta testium, et iam constabat de intentione actoris, non enim dicitur liberari qui non dare, nec necessaria est reo defensio, defenciente in probatione actore, ut ff. de ver(b). l. x, et C. de except. l. siquidem. Qualiter ergo admictitur ad probationem exeptionis *post publicatione(m)*, cum sic contra iura expressim, ut in aut. de testi. § quoniam, duobus modis? Respondeo scilicet posuit duo genera probationum testium, scilicet et scriptura: si refers te ad probationem *scriptura* planum est: si ad probationem testium, postquam didicit testificata, non probabit reus exceptionem per testes, sed per scripturam; quod dic ut in summa de prob(atio),§ probari debet causa pendente, et notatur C. de excep(t). l. siquidem.
.h.¶ Modus iste probandi, qui continetur in isto § usque ad versiculum que omnia tractu temporis recessit ab aula. Nam nullus superest, qui posset hoc testificari, nisi per instrumenta hoc ostenderatur; sic et alibi tractu temporis lex efficitur inutilis, et cum dicit, hanc locum in negotiis petentibus , ut C. de iur. iur. ca. l. ii. in fi.cum si.
.i.¶ scilicet vero quod s(upra) posint .
.k.¶ lex ista ponit, que debeat probare petitor: lex vero que est i(nfra) de iure re., [l.] si dubitatio que debeat probare possessor.
.l.¶ ista sunt de quasi dominio, vel de dominio presu(m)pto.
.m.¶ nota: quod si aliquis serviat alicui ut vassallus nisi terram teneat ab eo presumitur recomendatus.
.n.¶ puta comes convenit militem, vel baronem de vassallagio: et ipse se dicit baronem in capite: et ista tota lex loquitur in eo casu, quando vassalli conveniuntur provocati in vassallagium non quando provocant in libertatem. Sed tunc quid erit si vassalli provocant in libertatem, nunquid servetur lex ista, ut non possit probari vassallagium, nisi secundum hunc modum traditum? Videtur quod et tunc servetur lex ista, tum quia eadem est ratio, tum quia ratio diversitatis reddi non potest, tum quia procedendum est de similibus ad similia, ut dicunt iura. Nota tum, quia quod iure expresso est in casu, idem in obmisso: cum omnibus similis est expresso, ut ff. de con(dic). ob ca. l. si extraneus, et Kein InfoC. de condic. instit. sub l. fac. mater. et infra Kein Infol. gallus § quod/quid tamen. Item videtur expressum de iure rega. re. l. si dubitatio. E contra, quod non servetur lex ista in vassallo proclamante, sed recurramus ad communem et consuetum modum probandii: ecce in alio casu loquitur lex ista, et in alio questio proposita. Et *ideo non sequitur, ut quod // f. 36ra // in uno casu cavetur, in alio intelligatur: quia secretorum secreta debet esse ratio, ut C. de donat. inter vir. et ux(or). l. si maritus et ff. de mi. l. papinianus exuli., quod si alius casus patet: nam constitutio loquitur, cum vassallus provocatur in vassallagium: ergo erat in quasi possessione libertatis. Questio proposita loquitur quando vassallus provocat libertatem: ergo videtur in quasi possessione vassallagii ar(g). ff. de lib. ca. l. liberis in fi. Item in c[asus] huius l. vassallus sustinet partes defensoris. In questione proposita partes redditoris, ut in l. preall. de lib. ca. Unde cum favor libertatis, cum pretores faveant libertatibus, ut ff. de al. iud. mut. ca. l. iii. quoniam favor conventi, cum favorabiliores sint rei, quoniam actores huic constitutioni *[causa]m* deberunt: nam et alibi provocanti incumbit honus probandi, et non provocato, ut in l. prealleg. liberis, et ff. de probat. l. circa cum similibus cum ergo casus omissus sit dissimilis expresso, aliud ius in eo statuitur ut ff. de li. et post. l. commodissime, et so. ma. l. si cum dotem in princ.. Item lex ista loquitur tantum in uno casu et in eo posuit certum modum probandi: ergo in eo tantum optinebit, quia si aliud voluisset legis//colonna B//lator, aliud dixisset, C. de cad. tollen. § cum ita. Item si lex ista in uno casu tantum permisit, hunc certum et limitatum modum probandi in ceteris prohibuit. Et econtra, in uno casu prohibuit communem modum probandi, in ceteris permisit, ut dicunt iura nova. Preterea lex ista aliquid detrahit iuri communi, et corrigit ius commune, ergo servabitur in eo casu tantum, in quo corrigit, et ceteris servabimur ius commune: quia quod non mutatur, non prohibetur stare. Quid plura lex ista est inventa contra observantiam iuris communis, nam angustat facultatem probationum, quod esse non debet, C. de hereticis l. quoniam; alligat probare voluntatem ad certam speciem probationis, quod esse non debet, secundum ius comune, ut ff. de testi. l. iii. § i. Ergo non producenda ad consequentiam, ut Kein Infoff. de leg. l. quod *contra*, continet enim ius speciale. Et illud est speciale ius, cuius contrarium optinet ius commune, ut ff. ad munici. l. i. in fi(ne). solvo et dico audacer, et sic de facto optinui, quod in questione premissa non servetur lex ista: sed recurrendum sit ad commune modum probandi, tum quia non est eadem ratio, ut s(upra) dixi: tum etiam, quia si esset eadem ratio et maior in omisso, quam in expresso: ex quo casus expressus est contra ius commune, non extenditur ad obmissum, ut optime coligitur , et probatur C. de prediis cur. l. fi. non ob(stat) i. de iure rerum reg. l. fi.:// //basso di novo colonna A // :// dubitando , quia ibi est alius casus et etiam illud statuitur in favorem fisci.
.o.¶ ff. de regulis iur. l. libertas et l. non est singulis § infinitaet l. in obscura voluntate et l. libertas.