Linke Glosse
-aCirca hoc sacramentum quod prestatur in extimatione iniuriarum a passo iniuriam est diversitas ut dicatur secundum quosdam ego iuro quod prius nollem lucrari centum quoniam pati hanc iniuriam et ea ratione dicant actionem iniuriarum in tantum dari in quantum passus iniuriam ad animum revocavit. Az. contra ut debeat dicere: ego iuro, quod ego vellem tantam summam amittere quantam pati talem iniuriam, quia certum est quod gravius quis sentit si amictat de suo quam si non lucretur. Vel iudex si sit timidus stet in generalibus verbis ut dicat solum modo pro quanto nolles hanc iniuriam pati semper enim est relatio facienda ad tempus facte iniurie, ut ff. e. t. l. iniuriarumm actionem, in summa domini azo. t. h. e. § datur actio iniuriarum.
-b-a¶ idest actor sic et alibi ponitur accusare proagere ut C. de eden. l. qui accare
-c-b¶ Nota: quod appellatur in actione iniuriarum tam a condempnato quam a vincente. .
-d-cGlosse in F: marginright¶ ad superiores s(upra) de temp. ap. l. i. circa medium
-e-e/abgeschnitten/unleserlich¶ nota: quantum habeat fiscus dominus iniuriam facientis de peccunia, qua condepnatus est iniuriam faciens. An[dreas de Barulo] .
-f-f¶ Non servabis hic ordinem littere ne novis, et novissimis legibus contradicat, primo enim iudex taxare debet et sic post taxationem iudicis a passo iniuriam est iurandum, ut j. e. l. *ult.* in fi. C. de iudicis in aut. signato super l. sancimus quod incipit hodie C. unde vi. l. si quando sic et alias ordinem lictere non servabis, ut s. Glossator geht von einem Titel für Const. Melf. I.83-I.85 aus de fid. et avo. instr. l. ult.
-g[-d]Index in f unleserlich/abgeschnitten, Position der Glosse entgegen der Reihung: marginleft¶ tam actori quam reo, nota in actionem iniuriarum superesse remedium appellationis ut hic.
Haupttext
De iniuriis.
Varietates penarum super compositionibus iniuriarum secundum diversas hominum condiciones ad unitatem iuris communis previdimus reducendas, legibus et consuetudinibus, que super huiusmodi compositionibus hactenus obtinebant, omnino sublatis. Statuimus igitur providentiam iuris communis in omnibus observari debere, videlicet ut circa passos iniuriam habeatur discretio personarum .c. [47r] , que iniuriam inferunt et que iniuriam patiuntur, si si sint publice vel private et quo dignitatis speculo constitute. Temporis etiam commisse iniurie consideratio est habenda nec minus in quo loco, quibus presentibus et an in iudicio vel extra iudicium iniuria sit commissa. ¶ Illam etiam loci considerationem iubemus habendam, in qua parte corporis is, qui iniuriam patitur, iniuriam patiatur. Et sic omnibus diligenter attentis et singulariter iuste pensatis is, qui in iudicio presidet, sententiam formare debebit, videlicet a passo iniuriam cum taxatione precedente sacramento -a recepto, quod tantum voluisset de suo proprio potius amisisse, quam iniuriam sustinere voluisset illatam. In eo, quod actor -b predicto modo iuraverit, condempnatio subsequatur, appellationis remedio -c actori, qui in taxatione forsitan sententia comprehensa se senserit fore gravatum, ad diffinitiva sententia ad superiores -d iudices non negando -e. ¶ Illud etiam nostre providentissime sanctioni duximus inserendum, quod in quibusdam regni nostri provinciis correctione necessaria indigebat, quod passus iniuriam nullam omnino partem compositionis habebat, sed totum fisco nostro vel ei -f, cuius erat curia, querebatur. Quod corrigentes decernimus iniuriam passum ubique per regnum eius, quod in condempnationem -g devenit sive per sacramentum suum et taxationem .a. iudicis sive per penas certas legibus comprehensas .b., partem tertiam habere debere, reliquis duabus partibus domino facientis iniuriam, cuius est iurisdictio, relinquendis. Indignum namque fore credimus passum iniuriam in recompensatione .c. doloris nullam sibi partem compositionis accipere, que per .d eum aliis est quesita, sed tantum illatis iniuriis aut conviciis esse contentum.
Rechte Glosse
.c.nota iniuriis discretionem personarum habendam esse ut hic et ff. e. t. l. pretor edixit insti. e. t. § atrox et ff. de penis l. aut facta § persona.
.a.-g¶ Glosse befindet sich in F topleft, Index in F: leftcolumn quandoque taxationem habet facere iudex sive agatur ex l. cor. sive ex edicto pretoris et hanc taxationem ideo faciet iudex ne quis passus iniuriam iuret in infinitum, ut ff. e. l. constitutionis us. § etiam et insti. e. t. § pena et in sum[m]a domini Azo. § datur actio iniuriarum. nam in penis moliendis non exasperandis debentur esse prompti, ut taxatione iudicis facta ut ff. de penis l. penult.
.b.-hF: glosse place= "topright", refplace= "leftcolumn", textus corruptus ¶ nota: quia sicut hic dicit, et infra subicit eius, quod in condempnatione venit , due partes per iniuriam passum curie acquiruntur. Ergo ante condempnationem curie nichil debetur cum nichil sit acquisitum iniuriam passo.
.c.-iF: Refplace leftcolumn, Glosse topright ¶ nota: passum iniuriam ob recompensationem doloris partem compositionis habere.
.d nota quia sicut hic dicitur et infra subicit eius quod in condempnatone devenit due partes per iniuriam passum curie acquiruntur ergo ante condempnationem curie nihil debetur cum nihil sit acquisitum iniuriam passo.